Каталікі святкуюць Каляды. Рэпартаж з атмасфернага касцёла на ўскрайку Беларусі ў Гродзенскай вобласці
Сёння ў каталікоў і пратэстантаў па ўсім свеце Каляды — адно з галоўных хрысціянскіх свят, калі адзначаюць нараджэнне Ісуса Хрыста. Напярэдадні вернікі традыцыйна з першай зоркай сядаюць за стол, вячэраюць поснымі стравамі, дзеляцца адно з адным тонкімі пласцінкамі хлеба — аплаткамі, складаюць зычэнні, а потым разам рушаць у храм. У гэтым годзе журналісты Onliner.by прывезі рэпартаж са святочнага набажэнства з самага краю Беларусі — Астравецкага раёна — і ўбачылі, як адзначаюць Божае Нараджэнне ў невялічкім аграгарадку Кемялішкі.
Кемялішкі ляжаць амаль на самай мяжы з Літвой: да Мінска адсюль прыблізна 140 кіламетраў, да Гродна — больш за 280. Як і ў многіх аграгарадках, тут ёсць школа, працуюць клуб, амбулаторыя, але месца каларытнае, цікавае найперш сваім касцёлам Нараджэння Найсвяцейшай Дзевы Марыі, паглядзець на які час ад часу прыязджаюць турысты.
Пабудавалі гэтую святыню яшчэ ў канцы XVIII стагоддзя за грошы прадстаўніка вядомага ў Мінску старажытнага роду, генерал-ад'ютанта Станіслава Прушынска і ягонай жонкі Ганны з Камароўскіх. Планавалася, што праз пэўны час храм перабудуюць — ён стане каменным, але як быў раней драўляным, так і застаўся. Праз перабудову ў мінулым стагоддзі займеў рысы адразу некалькіх архітэктурных стыляў: мадэрна, неаготыкі і неакласіцызму.
Старадаўніх драўляных касцёлаў на Беларусі не так шмат, і гэты, без сумневу, мае для нашай архітэктурнай спадчыны вялікае значэнне.
Што цікава, ён ніколі не зачыняўся, і набажэнствы адбываліся ў тым ліку пры Савецкім Саюзе. Магчыма, гэтае пастаянства дазволіла захаваць такі прыгожы храм, а таксама абразы, фігуры і партрэты сям'і фундатара, якія, мажліва, перавезлі сюды са Свіранаў — маёнтка Прушынскіх. Старадаўні арган 1786 года, праўда, не працуе, але ў астатнім пабудова выглядае дужа эстэтычна.
Да касцёла мы прыехалі ў 22:30 — прыкладна за паўгадзіны да пачатку набажэнства. У Кемялішках з 2021-га служыць ксёндз Аляксандр Сямінскі. Да гэтага ён працаваў у Ваўкавыску, а цяпер абслугоўвае адначасова два прыходы: літаральна толькі што ён вярнуўся з імшы, якую праводзіў у невялічкай вёсцы Вялікія Свіранкі, і пакрысе рыхтуецца да другой. Па яго словах, у нядзелю ў касцёл у Кемялішках прыходзіць ад 80 да 100 чалавек, але на святы людзей становіцца болей.
Тым часам касцёл паступова запаўняецца людзьмі. Сярод прысутных шмат гасцей — дзяцей і ўнукаў, што прыехалі на святы да сваякоў з буйных гарадоў і блізкіх райцэнтраў. Адны спяшаюцца заняць вольныя месцы на лавах, другія застаюцца стаяць каля ўвахода.
Над дзвярыма на лацінскай мове напісана Ad Maiorem Dei Gloria, што перакладаецца як «Для большай славы Божай».
За электронныя клавішы тым часам сядае выкладчыца мясцовай музычнай школы спадарыня Алена і нешта засяроджана вывучае ў нотах.
«Якая ж арганістка — я баяністка. Яшчэ вучуся іграць, — пазней з усмешкай расказала жанчына. — Наш арган не працуе, а сінтэзатар куплены яшчэ даўным-даўно. Адным часам на ім дзяўчаты ігралі. Ксёндз Аляксандр таксама хацеў, каб была музыка, і з паўгода таму ён папрасіў пайграць, дык так і засталася. Цяпер засвойваю новую спецыяльнасць».
Хтосьці перашэптваецца са знаёмымі, нехта пайшоў спавядацца, але аб адзінаццатай каля алтара з'явіўся святар і ўсе падняліся з лавак — распачалася пастэрка.
Чаму хрысціяне адзначаюць Божае Нараджэнне?
Раство лічыцца адным з найважнейшых свят, і гэтаму ёсць тлумачэнне. І сакральны сэнс, зразумела, далёка не ў падарунках і другіх прыемных момантах, хаця яны таксама ствараюць святочную атмасферу. Як кажа ксёндз Аляксандр Сямінскі, Хрыстос — гэта канкрэтная гістарычная асоба. Але, апрача гэтага, хрысціяне перадусім вераць у тое, што ён з'яўляецца Сынам Божым, стаўся чалавекам і прыйшоў у гэты свет, каб з любоўю выратаваць грэшнікаў.
Служба скончылася пасля поўначы. Памаліўшыся перад фігуркай маленькага Ісуса, які ляжыць у ясельках, вернікі павіншавалі адно аднаго і групкамі ці паасобку паспяшаліся дадому. Неўзабаве на пляцы каля касцёла ўжо нікога не было, і малочнага колеру месяц асвечваў ціхую заснежаную прастору.
Аднак ужо сёння вернікі зноў вернуцца ў касцёлы на святочныя набажэнствы, пасля збяруцца дома за святочным сталом. А ўжо 7 студзеня Божае Нараджэнне адзначаць праваслаўныя вернікі.